مجموعه تاریخی بازار همدان در مرکز این شهر و در محدوده خیابان‌های اکباتان شهدا و باباطاهر قرار دارد. در راسته این بازار کاروانسراها، سراهای تاریخی همچون صحاف‌خانه، کفشدوزخانه، زرگر‌ها، مسگرها، دباغ خانه، سمسار خانه، چلنگرها، نخودبریزها و... وجود دارد که هر یک به لحاظ تاریخی حائز اهمیت هستند.
مجموعه تاریخی بازار همدان دارای بیش از 30راسته، 25سرا و چندین کاروانسرای تاریخی است. بازار همدان از آنجا که در مسیر عبور و مرور بازرگانان و زائران بود در طول تاریخ مورد توجه قرار داشت. این بازار در تاریخ 30خرداد 1377 به شماره 2027 در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است. این در حالی است که این بازار در چندسال گذشته بارها قربانی حریق شده و هر بار زخمی بزرگ بر پیکره زیبای آن وارد شده است.
در آتش‌سوزی اخیر راسته بازار نخود بریزها و خرازی‌ها از بین رفت. بازار نخود بریزها بخشی از بازار مرکزی است که با نابسامانی‌های وضعیت کشاورزی استان به محل فروش لوازم بهداشتی تبدیل شد و به راسته خرازی فروشی‌ها تغییر نام یافت. این‌بار آخرین‌بار در دوره قاجاریه بازسازی شده است و در دهه1330 خورشیدی سقف طاق و قوسی بازارتوسط شهردار وقت به سقف شیروانی تبدیل شد.
نبود هماهنگی و راهکار مناسب برای حل بحران باعث شده هر گروه و نهادی، دیگری را عامل آتش‌سوزی قلمداد کند و از بار مسئولیت شانه خالی کند اما امروز پس از آتش‌سوزی بزرگ‌ترین نگرانی این است که بازسازی بازار به شیوه سنتی صورت نگیرد و تبدیل به یک مرکز تجاری جدید شود. قرار گرفتن بازار در مرکز تجاری شهر و نقطه گران قیمت موجب به طمع افتادن برخی مالکان برای ساخت‌و‌سازهای بلندمرتبه شده است. از سوی دیگر بافت قدیمی و مرمت نشدن بازار در سال‌های گذشته موجب اعتراض برخی کسبه نیز شده بود.
از دیگر سو بودجه ناچیز اداره میراث فرهنگی همدان پاسخگوی تخریب‌ها نبود و همیاری‌های مردمی هم نتوانست به این مسئله کمک کند. همانطور که اشاره شد بازار در مرکز تجاری شهر و با ارزش‌تر از سایر نقاط است، درنتیجه عوارض نقل و انتقال، نوسازی، مالیات و تغییرات و تعمیرات نیز نسبت به دیگر نقاط شهر بیشتر است.
متأسفانه در سال‌های اخیر مهم‌ترین اصل برای بخش‌های اقتصادی سود است و میراث تاریخی اولویت اول نیست ولی گاه منفعت طلبی‌های اقتصادی به جایی می‌رسد که حقوق جمعی فراموش می‌شود. در حادثه جمعه گذشته در بازار تاریخی همدان نیز بی‌توجهی در هنگام جوشکاری با برق کنتور شهری موجب آتش‌سوزی گسترده این بازار تاریخی شد.
در سال‌های گذشته اقدام جدی برای حفظ بافت تاریخی بازار همدان صورت نگرفت. برخی تغییرات صورت گرفته در حجره‌های تاریخی این بازار و استفاده از مصالح جدید مثل تیرآهن و... که پس از آتش‌سوزی نمایان شد نشان می‌دهد مغازه‌دارها بدون هماهنگی اقدام به ساخت وساز درون مغازه‌ها کرده و دیوارهای زخیم بافت تاریخی این بازار تراشیده شده است. البته کسبه این بازار نیز به تنهایی نمی‌توانند بازسازی و مرمت این مجموعه تاریخی را به پایان برسانند.
طراحی و معماری بازارهای قدیمی به‌گونه‌ای است که رفت‌وآمد در آنها به سختی صورت می‌گیرد و در حوادثی مانند آتش‌سوزی و زلزله امداد رسانی با مشکل مواجه است. از 5 سال گذشته تاکنون این چهارمین آتش‌سوزی در بازار همدان است که به‌علت نقص در سیستم برق‌رسانی و سیم‌کشی اتفاق افتاده است.
رضا مستوفی، کارشناس مرمت آثار تاریخی می‌گوید: پیش‌تر در کاروانسرای شریفی‌های همدان و چند روز پس از مرمت به‌علت استفاده از بخاری برقی توسط یکی از حجره دار‌ها آتش‌سوزی‌ای رخ داد که بخشی از کاروانسرا در آن سوخت. بهرام توتونچی معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی همدان نیز با اشاره به مشکلات موجود در بافت تاریخی و بازار همدان گفت: مشکل بازارها و معابر و بناهای تاریخی ما سیستم انتقال انرژی است. برق‌رسانی، گازرسانی، آب وفاضلاب از مشکلات جدی بافت تاریخی همدان است.
توتونچی در مورد آتش‌سوزی بازار همدان گفت: همه ما مقصریم. علت این است که هماهنگی بین نهادها وجود ندارد. توتونچی ادامه داد: این بافت تا دهه 30 خورشیدی دارای سقف طاقی و سنتی بودکه به بهانه تاریکی توسط شهرداری وقت حذف شد اما در همان سال بازاریان تابستانی بسیار گرم و زمستانی بسیار سخت را پشت سر گذاشتند. سپس اقدام به ایجاد پوشش چوبی وشیروانی کردند.
معاون میراث فرهنگی همدان گفت: همه مغازه‌های بازار که سقف داشته‌اند دیوار هم داشته‌اند اما به‌تدریج مالکان، این دیوارها را که سقف وطاق روی آنها سوار بود تراشیده‌اند و به ستون تبدیل کرده‌اند تا به مساحت مغازه‌ها افزوده شود.
